- Үндэсний тэтгэврийн тогтолцоо гэж юу вэ?
- Үндэсний тэтгэврийн тогтолцоо нь улсаас хэрэгжүүлдэг нийгмийн хамгааллын тогтолцоо бөгөөд өндөр наслах, тахир дутуу болох, нас барах зэрэгт бэлдэж халамжийн шимтгэлийг төлж, өндөр насны, тахир дутуугийн, нас барах үед даатгуулагч болон түүний ар гэрийнхэнд олгодог тэтгэвэр, тэтгэмжийг олгосноор амьдралыг баталгаажуулах зорилгоор хэрэгжүүлдэг тогтолцоо юм.
- Гадаад иргэн тэтгэврийн даатгалд хүчээр даатгуулах ёстой юу?
- Солонгост оршин суудаг, орлого бүхий үйл ажиллагаа эрхэлдэг, 18-аас дээш, 60-аас доош насны гадаад иргэд нь харьяалалаас хамаарахгүй тэтгэврийн даатгалд хамрагдана. Гэвч гадаад иргэний тухайн улсын хууль нь Солонгос иргэнд Солонгосын үндэсний тэтгэвэртэй дүйцэх тэтгэвэртээ хамруулахгүй бол зайлшгүй даатгуулагчаас хасагдана. (Үндэсний тэтгэврийн хууль 126-р бүлэг 1-р заалт) Гэвч дээрх дүрэм байсан ч гадаад иргэний тухайн улстай хийсэн нийгмийн хамгааллын тухай хэлэлцээрт өөр дүрэм байх тохиолдолд тэр дүрмийг дагана. (Үндэсний тэтгэврийн хууль 127-р бүлэг)
- Даатгалын шимтгэл нь хэдэн хувь бэ?
- ААН-ээр дамжуулан даатгуулагчийн хувьд, даатгуулагч ажил олгогч хоёр орлогод үндэслэн үндсэн орлогын сарын хэмжээнээс 4.5%-ийг тус тус суутгана. Хувиараа даатгуулагч нь өөрсдийн мэдүүлсэн орлогод үндэслэн үндсэн орлогын сарын хэмжээний 9% -ийг суутгуулах ёстой.
※ Гадаад иргэн болон Солонгос иргэний хооронд даатгалын шимтгэлд хувийн ялгаа байхгүй. Дараа сарын 10-ныг хүртэл төлөх ёстой бөгөөд, 10-ны өдөр нь олон нийтийн амралтын өдөр юмуу Бямба гариг байх үед дараагийн ажлын өдөр лүү автоматаар сунгагдана.
- Тэтгэврийн даатгалын тэтгэвэр, тэтгэмжийн талаар танилцуулна уу.
- Гадаад харьяалалтай даатгуулагч өндөр наслах, хөгжлийн бэрхшээлтэй болох мөн тэжээгчээ алдсаны тэтгэвэр авах эрхтэй болох үед Солонгос иргэнтэй адил тэтгэвэр тэтгэмж авах боломжтой.
- - Өндөр насны тэтгэвэр
- Өндөр насны тэтгэвэр нь 10-аас дээш жил даатгуулсан 60-аас дээш насны даатгуулагчид насан туршид нь сар бүр олгогдоно. Өндөр настны тэтгэвэр авах боломжтой нас нь 2013 оноос 5 жил тутам 1 насаар нэмэгдэж, 2033 онд 65 нас болно.
- - Тахир дутуугийн тэтгэвэр
- Даатгуулах хугацаанд үүссэн өвчин болон бэртэл гэмтлийг эмчлүүлсний дараа ч гэмтэл согог үлдсэн тохиолдолд тахир дутуугийн зэрэглэлд нь таарсан тэтгэврийг олгоно. Тахир дутуугийн 1,2,3-р зэрэглэл нь тэтгэврийн хэлбэрээр олгогдох ба, тахир дутаагийн 4-р зэрэглэлд нэгэн удаа олговор болгож өгнө.
- - Тэжээгчээ алдсаны тэтгэмж
- Даатгуулагч мөн тэтгэвэр авч байсан хүн нас барах үед талийгчийн тэжээн тэтгэж байсан ар гэрийнхэнд сар бүр олгоно.
- Ямар тохиолдолд нэг удаагийн буцаан олговор мөнгийг авах боломжтой вэ?
Дараахид хамаарах хүн нэг удаагийн буцаан олговор мөнгийн авах боломжтой.
- (1) Солонгос иргэнд нэг удаагийн буцаан олговор мөнгөтэй дүйцэх тэтгэвэр олгодог улсын иргэн.
- (2) Солонгостой нийгмийн хамгааллын хэлэлцээр хийж, нэг удаагийн буцаан олговорыг олгодог улсын иргэн (даатгалд хамрагдсан жилийг нэмж бодох хэлэлцээр)
- (3) Оршин суух эрх нь дадлагаар ажиллах(E-8), мэргэжлийн бус салбарт ажиллах(E-9), айлчлан ажиллах(H-2) визтэй гадаад ажилчид
Дээр жагсааснаар нэг удаагийн буцаан олговорыг авах хүн нь дараах гурван шалтгаантай үед нэг удаагийн буцаан олговорыг авах боломжтой.
- - Солонгосын Үндэсний тэтгэврийн хуулийн дагуу 10-аас доош жил даатгуулж байгаад нас барсан этгээд.
- - 60 нас хүрсэн этгээд.
- - Солонгосын иргэншлээс хасуулсан мөн Солонгосоос өөр бусад улс руу цагаачлагч этгээд.
- Монголын иргэн Солонгосын даатгалын чөлөөлөгдөхийн тулд яах ёстой вэ?
- Гадаад ажилчин Солонгос дахь ААН-ийн ажил олгогч, мөн хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг хүн бол өөрөө нийгмийн даатгалд хамрагдахаас чөлөөлөгдөх хүсэлт(чөлөөт хэлбэртэй) болон хэлэлцээрийн дагуу Монголд даатгуулсан тодорхойлолтын эх, гадаад иргэний үнэмлэхийн хуулбарыг Үндэсний тэтгэврийн албаны олон улсын хамтын ажиллагааны хэлтэст баталгаат шуудангаар явуулах ёстой.
- Монгол иргэний MOU-д заасан нэг удаагийн буцаан олговрыг нэхэмжлэх шат дарааллыг танилцуулна уу?
- Солонгост тэтгэврийн шимтгэл төлсөн боловч нэг удаагийн буцаан олговор мөнгөө авалгүй нутаг буцсан ажилчин пасспорт, үнэмлэх, хадгаламжийн дэвтрийн хуулбарыг авч Монголын нийгмийн халамжийн төвд MOU-д үндэслэн нэг удаагийн буцаан олговрын нэхэмжлэл (маягтыг тухайн байгууллагаас авах)-ийг бөглөж бичиж хураалгахад болно.
- Монгол хүн Солонгосын тэтгэврийн даатгалд шимтгэл төлсөн тохиолдолд, ямар тэтгэвэр тэтгэмж авах боломжтой вэ?
- Солонгосын тэтгэврийн даатгалд хамрагдсан хугацаанд нь үндэслэж, тэтгэврийн хуулийн дагуу холбогдох тэтгэвэр, тэтгэмжийг авах эрхийг хангасан тохиолдолд тухайн тэтгэвэр, тэтгэмжийг хэвийнээр олгогдоно. Гэвч тэтгэвэр авах эрхийг олж авахад даатгуулсан хугацаа нь дутах үед Солонгосын тэтгэврийн хуулинд заасан тэтгэмжийг авах боломжгүй болно. Мөн нэг удаагийн буцаан олговор мөнгийг ч авах боломжгүй болно.
- Тэтгэврийн даатгалын тогтолцооны тухай ерθнхий бYх мэдээллийг авахыг хYэж байна.
Click here